มหัศจรรย์...ต้นสมพง
(AMAZING SOMPONG TREE)
ชื่อท้องถิ่น : กะปุง กะพง งุ้น
ชื่อสามัญ : สมพง
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Tetrameles nudiflora R.Br.
ชื่อวงศ์ : TETRAMELACEAE
การกระจายพันธุ์ตามธรรมชาติ
สมพงเป็นพันธุ์ไม้ที่พบขึ้นอยู่ตามป่าดงดิบทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคตะวันออกเฉียงใต้ จะผลัดใบหมดก่อนออกดอก
ลักษณะทั่วไป
สมพงเป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่มาก สูงประมาณ 20-40 เมตร เป็นไม้ผลัดใบ ลำต้นเปลาตรง โคนเป็นพูพอนขนาดใหญ่ อาจสูงถึงประมาณ 2 เมตร เรือนยอดเป็นพุ่มโปร่ง เปลือกสีเทาอมชมพู เรียบเป็นมัน หนามาก เปลือกในสีน้ำตาลอมชมพูไม่มีแก่น กิ่งอ่อนมีรอยแผลใบปรากฏชัด
ใบ ลักษณะป้อม รูปหัวใจ หรือรูปข้อเหลี่ยมกลายๆ ขนาด 9 –10 x 9-12 ซม. โคนใบกว้างและหยักเว้า 3 แฉก ขอบหยักถี่ๆ เนื้อค่อนข้างบาง หลังใบมีขนสาก หลังใบแก่เกลี้ยงหรือเกือบเกลี้ยง ท้องใบมีขนนุ่ม
ดอก สีเขียวอ่อน หรือเหลืองอ่อน ดอกเพศผู้ออกเป็นช่อใหญ่ตามปลายกิ่ง ช่อดอกมีแขนงมาก กลีบรองกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วย ปลายแยกเป็น 4 แฉก เกสรผู้มี 4 อัน อยู่ตรงข้ามกับแฉก ดอกเพศเมียออกเป็นช่อยาวๆ ตามปลายกิ่ง ห้อยย้อยลงไม่แตกแขนง ช่อดอกยาว 15-30 ซม. กลีบรองกลีบดอกมี 4 กลีบ ไม่มีกลีบดอก รังไข่มี 1 ช่อง และมีไข่อ่อนมาก ออกดอกระหว่าง เดือนธันวาคม ถึงมกราคม และเป็นผลระหว่างเดือนกุมภาพันธุ์-มีนาคม
ผล มีขนาดเล็ก ผิวแข็ง ปลายผลยังคงมีกลีบรองกลีบดอกปรากฏอยู่ เมื่อแก่จัดตอนปลายจะแตกออกจากกัน
การขยายพันธุ์
การขยายพันธุ์ไม้สมพง เพื่อการผลิตกล้าไม้ที่ปฏิบัติกันอยู่ในปัจจุบันนี้ เป็นการขยายพันธุ์โดยเมล็ดเท่านั้น เพราะสามารถผลิตกล้าไม้ได้เป็นจำนวนมาก ส่วนการขยายพันธุ์โดยวิธีอื่นยังไม่ได้มีการทำกัน
การใช้ประโยชน์
ไม้สมพงเป็นไม้ที่มีค่าทางเศรษฐกิจของประเทศชนิดหนึ่ง มีการนำมาใช้ประโยชน์กันมาก โดยมีการนำมาใช้ทำแบบหล่อคอนกรีต เรือขุด หีบใส่ของ ไม้ขีดไฟ ไม้จิ้มฟัน ไม้ยาง ไม้อัด เยื่อกระดาษ หีบศพ เครื่องเรือน และของเด็กเล่น ทำพื้นรองเสาค้ำ
แหล่งที่มา : http://www.dnp.go.th/Pattani_botany
